De zorg voor onze planeet en het genot van reizen hangen nauw samen. In dit artikel laat ik je kennismaken met duurzaam toerisme. Neem de tijd om dit helemaal te lezen want zo krijg je heel wat stof tot nadenken over jouw eigen keuzes, duidelijkheid over termen zoals slow travel en ecotoerisme, boekentips, inzicht over de rol van overheden en ondernemers binnen duurzaam toerisme en natuurlijk ook een leuk lijstje met dingen die je kan doen om een duurzame toerist te worden.
Een straffe ‘Wist je dat?’.
Toerisme is een zwaar onderschat deel van onze wereldeconomie. Wereldwijd zijn er elk jaar meer dan 1,5 miljard toeristen op pad. Ongeveer 50% neemt vakantie in Europa. Al die toeristen geven hun geld uit en laten een ecologische voetafdruk na. Ergens en overal. Hun centen draaien mee in 2,3 miljoen bedrijven. Die op hun buurt zorgen voor 11,3 miljoen jobs. Het bruto binnenlands product van Europa bestaat voor 3.9% uit inkomsten door toerisme. Dat is dan 520 miljard euro, dank u. Om maar te zeggen dat toerisme best serieus mag genomen worden. Want willen we niet allemaal op vakantie blijven gaan? Wat als we met die 520 miljard onze planeet weer gezonder kunnen maken door anders te gaan reizen? En dat alleen al in Europa…
(deze cijfers zijn die van het Europees Parlement van 2019)
Zijn we er bijna?
Een start naar duurzaam toerisme kan ieder van ons geven. Omdat elk klein stukje (hoe groot of klein je reisbudget ook is) een verschil maakt. En al die kleine stukjes brengen uiteindelijk een grote verandering in beweging. Misschien zullen we de verschillende fases niet meer ervaren. Dat doen onze kinderen wel. Laten we hopen dat ook zij later nog kunnen genieten van een skivakantie in de Alpen, een zwemmoment in de Middellandse Zee of de beklimming van een berg in een ver land.
De hele wereld van duurzaam toerisme kan je bekijken vanuit verschillende ooghoeken. Er zijn de reizigers die keuzes maken. Maar ook de verschillende overheden en de miljoenen bedrijven maken keuzes en vormen het landschap van het toerisme. Iedereen kent het verhaal van vraag en aanbod. Maar om van een model dat zich baseert op veel winst maken en massaconsumptie om te schakelen naar een verdienmodel dat meer in balans is met de natuur en het mentaal welzijn, is tijd een kostbaar ingrediënt. Soms lijkt het wel of we die niet meer hebben.
Maar dat is natuurlijk niet zo. Onze zoektocht naar kennis en dingen om tot die transformatie te komen is tientallen jaren geleden al gestart. In heel kleine stukjes kreeg duurzaam toerisme toen al een eerste gezicht. De reis zal nog lang duren en is niet weggelegd voor korte termijn denkers. Die zien alleen de drempels en kijken te vaak naar hun eigen portemonnee.
Reiziger.
Zelf ben ik een reiziger. Ik maak dus keuzes en beslis zelf waar ik mijn geld naar laat stromen. Met de jaren doe ik dat bewuster. Vooral omdat de natuur net één van de dingen is die me tijdens een vakantie zo gelukkig maakt. Er is hier geen intentie om minder te reizen. Maar het vliegtuig nemen voor een weekend naar de zon voelt gewoon niet meer verantwoord. Net zoals niet recycleren tijdens een verblijf in een vakantiepark of eten weggooien van het restaurant in je hotel. In mijn dagelijks leven doe ik veel moeite om klimaatbewust te leven. Waarom zou ik dat op vakantie niet meer doen?
Overheid.
Door mijn job voor een gemeente deed ik afgelopen jaren heel wat inzichten op over de overheid en haar rol binnen toerisme. Het is natuurlijk geen makkelijke opdracht voor een stad of gemeente. Want elke regio heeft zijn eigenheid met uiteenlopende ondernemers, verenigingen,… die het toerisme ontwikkelen. De vertaal slag van een provinciaal of zelf Vlaams beleid naar het veld is niet vanzelfsprekend. Woorden over duurzaamheid en samenwerken voor een toekomst in balans zijn mooi. Maar hoe krijg je iedereen met de neus in de dezelfde richting? En dan hebben we het nog niet over steeds veranderde prioriteiten bij overheden waardoor toerisme vaak niet bovenaan op het agenda staat. De voorbeeldrol speelt hier een belangrijke rol als koers voor iedereen die meevaart. Maar ook aandacht voor een regelgeving met oog voor duurzaamheid en een kader met ecolabels beginnen stilaan zichtbaar verandering te brengen.
Ondernemer.
Elke ondernemer volgt bewust of onbewust die koers van onze maatschappij. Het is nu eenmaal zo dat naast vraag en aanbod we allemaal zijn opgegroeid in een marketing tijdperk. Dit zorgt ervoor dat we elke dag opnieuw beïnvloedt worden en een bepaalde koers aanhouden. Dat is een krachtig wapen. Ik moet je niet vertellen hoe de media en vele bedrijven op het Corona verhaal zijn gesprongen….
Op vlak van duurzaam toerisme zie je vanuit het ondernemerschap heel wat inspirerende initiatieven die hun weg vinden naar de duurzame reiziger. Logies die gaan voor het Green Key -label, natuurparken die nog maar een maximum aantal aan toeristen toelaten, horecazaken die zich specialiseren in vegan of vegetarisch eten, hotels die laadpalen voorzien voor klanten, aanbieders van activiteiten die gaan voor inclusie en mensen in armoede mee laten genieten door lagere tarieven beschikbaar te stellen,….. De keuze van de ondernemer wordt gestuurd door de vraag van de reiziger en het kader dat de overheid aanreikt.
Mijn bang hart.
De vertaal slag naar een boeiend artikel voor deze blog over duurzaam toerisme is voor mij belangrijk, want ik wil niet een zoveelste tekst op het internet gooien die eigenlijk alleen een lijst van dingen is die je kan doen om duurzamer te reizen. Mijn passie voor de sector en de jarenlange ervaring zijn een voedingsbodem voor hopelijk een inspirerend stuk om te lezen. Het is best eng om dit neer te schrijven. Laat je me weten wat het met je doet? Hoe ga jij met je stukje omgaan? Deel het als een reactie op dit artikel.
Een duurzame reiziger worden?
Dit doe je misschien thuis al….
herbruikbare drinkfles en potjes gebruiken
gebruik van internet beperken
recycleren
vaker vegetarisch of vegan eten
meer de fiets nemen
consuminderen
milieuvriendelijke verzorgingsproducten gebruiken
bewust kiezen
tweedehands reisspullen of nieuwe maar uit gerecycleerde materialen kopen
gebruik maken van deeleconomie (leen bijvoorbeeld een reiskoffer van een familielid)
het vakantiegevoel thuis creëren
zuinig omspringen met energie
jezelf informeren en plannen
regelmatig bewegen als zorg voor je lichaam en geest
Voor of tijdens jouw vakantie…
kies kleinschalige logies of een grotere hotel waar men aandacht heeft voor o.a. duurzame energie
reis minder met het vliegtuig (toch met het vliegtuig, reis dan langer)
ontdek België en onze buurlanden voor weekendjes of weekjes weg
laat aanbieders weten dat een duurzame aanpak voor jou belangrijk is en vraag ernaar
betaal de CO² bijdrage waar mogelijk
meer luxe = vaak meer uitstoot, een goede basic is ook milder voor je budget
kies voor een lokale reisorganisatie voor jouw uitstappen
doe niet mee aan overtoerisme of massatoerisme (kies voor kleinere steden of logeer in de natuur buiten de stadscentra of toeristische badplaatsen)
hou je reisdocumenten digitaal, zonder afdrukken spaar je papier uit en dus ook jouw waterverbruik
heb aandacht voor dierenwelzijn
laat kleine flesjes zeep en andere producten in hotels en b&b’s gewoon staan
blijf op de aangelegde paden als je de natuur in gaat
Het is nooit zwart of wit.
Wees altijd mild voor jezelf. De weg naar een duurzame reiswereld is een proces met vele kleine stappen. Het avontuur zal allicht nooit gedaan zijn. Praat erover met je vrienden en familie. Of de mensen die je tijdens het reizen leert kennen. Dat opent heel wat deuren naar mogelijkheden en uiteindelijk een nieuwe realiteit voor jezelf en onze planeet. Duurzaam reizen is vooral vaak uit je comfort zone komen en je eigen keuzes en drijfveren eens onder loep nemen. Misschien ruil je binnenkort wel mee van huis als nieuwe vakantievorm of werk je met je gezin als vrijwilliger mee aan een natuurproject in een ander land.
Wat is slow travel?
Slow culture is een macrotrend binnen onze maatschappij. Voor toerisme vertaalde dit zich in slow travel. Het beestje moest een naam krijgen. Een label om te verkopen wat er al verkocht werd maar in een andere samenstelling. Meer toeristen kiezen voor een tragere, meer bewuste vakantie. Ze willen niet langer de ene na de andere toeristenval afvinken op een lijst maar gaan opzoek naar een authentieke beleving van de plek waar ze vakantie nemen door er langer te blijven om de cultuur, geschiedenis, natuur of de mensen te leren kennen. Het is wel zo dat deze reizigers vaker bezig zijn met duurzaamheid en dus bijvoorbeeld ook op zoek gaan naar een duurzaam logies.
Wat is ecotoerisme?
Deze vorm van toerisme gaat erover dat mensen verantwoord reizen naar natuurgebieden waarbij het milieu beschermd blijft. Maar ook het welzijn van de plaatselijke bevolking ondersteuning krijgt onder de vorm van culturele vorming en bemiddeling. Ecotoerisme gaat vooral door in de natuur binnen kleine groepen of structuren. Men ontwikkelt een toeristisch aanbod dat de biodiversiteit niet schaadt en aandacht heeft voor de ecologische impact.
Duurzame labels in het toerisme.
Green Key: internationaal ecolabel voor logies en attracties binnen toerisme
Green Flag Award: award voor duurzaam beheerde parken
Meer lezen over duurzaam toerisme?
duurzaam reizen – Zoë Van Liere
reis naar duurzaam ondernemen – Bob Elsen
80 duurzame reizen in Europa -Lonely Planet
reizen naar morgen – Toerisme Vlaanderen
Opleiding duurzaam toerisme?
WUR opleiding voor professionelen rond duurzaam toerisme
Inspirerende & duurzame reizigers?
Sustainable Family
Roadstomovement
Dit artikel over duurzaam toerisme is niet af.
Dit artikel dekt niet de hele lading over duurzaam toerisme. Er valt heel wat te vertellen over inspirerende voorbeelden zoals elektrisch aangedreven campers, horecazaken met eigen moestuinen, hotels met aandacht voor de 3 gezondheden van hun personeel (emotioneel, fysiek en geestelijk), … dat zou ons te ver weg leiden van de essentie. Het startpunt van je duurzame reistoekomst dat ben jij gewoon. In de toekomst herschrijf ik dit artikel. Het zal meegroeien met onze wereld in verandering. Kom dus zeker eens terug.
Vond je dit een interessant artikel? Je doet me veel plezier door het eens te delen met je reisvrienden op sociale media.